آلرژی به کازئین شیر

حتما تا به حال حساسیت‌ها و مراقب‌هایی که باید در مصرف شیر رعایت شود، به گوش‌تان خورده است. شیر یکی از حساس‌ترین مواد غذایی است که قابلیت فاسد شدن بالایی دارد و عامل اصلی بیماری‌های متعددی از جمله تب مالت است. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که تمامی گروه‌های سنی در معرض مبتلا شدن به آن هستند، آلرژی به پروتئینی است که در شیر،  مخصوصا شیر گاو وجود دارد.

این آلرژی در ایران نیز بسیار رایج است و مانع از مصرف شیر و محصولات لبنی می‌شود. اما لبنیات یکی از مهم‌ترین منابع کلسیم برای رشد بدن و استخوان هاست. بیشتر کودکان تا 5 سالگی دچار این آلرژی می‌شوند اما با رسیدن به بلوغ بیشتر این مشکلات رفع می‌شوند.

در این مطلب به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم و محصولاتی را معرفی می‌کنیم که جایگزین خوبی برای شیر و لبنیات هستند و کلسیم مورد نیاز بدن را در هر سنی تأمین می‌کنند.

 

 

 

حساسیت به کازئین شیر چیست؟

کازئین نوعی پروتئین موجود در شیر و سایر محصولات لبنی است. آلرژی کازئین یا آلرژی به کازئین زمانی اتفاق می‌افتد که بدن کازئین را به اشتباه به عنوان تهدیدی برای بدن شناسایی می‌کند. سپس برای مقابله با آن واکنش‌هایی در بدن اتفاق می‌افتد.

تفاوت آلرژی به کازئین با عدم تحمل لاکتوز در این است که در عدم تحمل لاکتوز دستگاه ایمنی دخالتی ندارد و علائم آن تنها به علت عدم وجود آنزیم لاکتاز کافی در دستگاه گوارش، اتفاق می‌افتد. عدم تحمل لاکتوز معمولاً باعث ناراحتی و دل‌درد پس از مصرف لبنیات می‌شود اما هیچ ضرری ندارد.

آلرژی به کازئین موجب علائم زیر می‌شود:

• کهیر
• تحریکات پوستی
• خس‌ خس
• درد شدید
• سوء جذب غذا
• استفراغ
• مشکلات تنفسی

 

 

چه عواملی باعث آلرژی به کازئین می‌شوند؟

آلرژی به کازئین بیشتر در نوزادان و کودکان کم سن شیوع دارد. این آلرژی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن کازئین را به اشتباه به عنوان مهاجم در نظر گرفته و با آن مبارزه می‌کند. این وضعیت موجب واکنش آلرژیک در بدن می‌شود.

کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده‌اند در خطر کمتر آلرژی به کازئین قرار دارند.

هنوز کارشناسان در مورد علت ابتلای برخی نوزادان به آلرژی کازئین و عدم ابتلای برخی دیگر مطمئن نیستند، اما معتقدند ژنتیک می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد. اقای دکتر احمد ابراهیمی، متخصص ژنتیک رسا، تمامی موارد مربوط به رابطه‌ی ژنتیک و این آلرژی را به شما خواهند گفت. می‌توانید با ایشان همین الآن تماس بگیرید.

معمولاً آلرژی به کازئین با رشد کودک در سه تا پنج ‌سالگی برطرف می‌شود. اما متأسفانه آلرژی برخی کودکان با افزایش سن از بین نرفته و ممکن است در بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد.

 

کازئین در چه منابعی وجود دارد؟

شیر پستانداران مانند شیر گاو از ترکیبات زیر تشکیل می‌شود:

• لاکتوز یا قند شیر
• چربی
• چهار نوع پروتئین کازئین
• انواع دیگر پروتئین‌های شیر

مقدار هر یک از این مواد در شیر بستگی به عوامل زیر دارد:

• شیر از کدام حیوان گرفته شده است
• حیوان در کجای سیکل شیردهی قرار داشته است
• حیوان چه مدت شیر داده است
• غذای حیوان شیرده چه بوده است

بسیاری از محصولات لبنی حاوی کازئین هستند و برخی نیز کازئین ندارند. چون کازئین یک پروتئین است، عمدتاً در محصولات لبنی حاوی پروتئین متوسط تا زیاد مانند موارد زیر یافت می‌شود:

• شیر کم چرب
• ماست
• کفیر
• بستنی
• پنیر

محصولات لبنی که حاوی پروتئین کم و چربی زیاد هستند مانند کره و خامه، حاوی مقدار بسیار کمی کازئین می‌باشند. کره شفاف کلا کازئین ندارد.

همچنین کازئین در غذاهای دیگری که حاوی شیر یا پودر شیر هستند مانند بیسکویت و کراکر نیز وجود دارد. همین موضوع باعث شده است که کازئین یکی از آلرژی‌زا های سخت محسوب شود چرا که اجتناب از آن دشوار است.

هنگام خرید محصولات غذایی باید به دقت برچسب روی محصول و بخوانید تا مطمئن شوید حاوی منابع کازئین نیست. در رستوران نیز آلرژی به کازئین را به اطلاع کارکنان برسانید.

بنابراین در صورتی که شما یا فرزندتان آلرژی به کازئین دارید، باید از محصولات حاوی شیر گاو و غذاهایی که در معرض غذاهای حاوی شیر قرار داشته‌اند، پرهیز کنید.

 

 

عوامل زمینه‌ساز ابتلا به حساسیت کازئین چیست؟

یک نفر از هر 13 کودک زیر 18 سال آلرژی غذایی دارد. آلرژی به کازئین معمولاً در نوزادی (سه ماهگی) خود را نشان می‌دهد و در سه یا پنج‌سالگی برطرف می‌شود.

هنوز علت دقیق آن شناخته نشده است اما برخی از محققان دریافته‌اند برخی کودکانی که آلرژی کازئین دارند و در معرض مقدار کمی کازئین در رژیم غذایی خود قرار گرفته‌اند، سریع‌تر از کودکانی که هیچ مقدار کازئین مصرف نکرده‌اند با افزایش سن آلرژی خود را از دست می‌دهند.

آکادمی متخصصان اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند قبل از یک سالگی به کودکان شیر گاو ندهید، چرا که بدن کودک نمی‌تواند مقدار زیاد پروتئین و مواد مغذی دیگر شیر گاو را تحمل نماید.

توصیه می‌شود تمام کودکان تا شش ماهگی تنها از شیر مادر و یا شیر خشک تغذیه شوند. از شش ماهگی می‌توانید تغذیه با غذاهای جامد را شروع کنید.

از دادن غذاهای حاوی شیر به کودک پرهیز کنید. در این سن تنها شیری که می‌توانید به کودک بدهید شیر مادر و شیر خشک است.

 

حساسیت به پروتئین کازئین چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در صورتی که کودک علائم آلرژی به کازئین را نشان می‌دهد فوراً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا سابقه خانوادگی آلرژی‌های غذایی را از شما جویا شده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص آلرژی به کازئین وجود ندارد، بنابراین پزشک چندین آزمایش تجویز می‌کند تا احتمال مشکلات دیگری که علائم مشابهی با این وضعیت دارند، رد شود. از جمله این آزمایشات عبارتند از:

• آزمایش مدفوع برای بررسی مشکلات گوارشی
• آزمایش خون برای بررسی مشکلات پزشکی با علائم مشابه
• آزمایش پوستی آلرژی (پریک) که در آن پوست کودک با یک سوزن حاوی مقدار کمی کازئین خراشیده می‌شود تا واکنش بدن نسبت به آن ارزیابی گردد.

ممکن است پزشک مقداری شیر به کودک بدهد و چند ساعت او را از نظر واکنش آلرژی تحت نظر بگیرد.

 

 

چگونه از کازئین اجتناب کنیم؟

جایگزین‌های زیادی برای محصولات کازئین‌دار وجود دارد.

• • سویا، برنج و یا شیر بر پایه سیب ‌زمینی
  • برخی از برندهای محصولات بر پایه سویا

• برخی از برندهای خامه و محصولات لبنی
• بیشتر بستنی‌های سویا
• کره نارگیل
• برخی برندهای سوپ

در دستور طرز تهیه غذا به جای یک لیوان شیر می‌توانید یک لیوان سویا، برنج، شیر نارگیل و یا یک لیوان آب با زرده تخم مرغ استفاده کنید. برای اطلاع بیشتر از محصولات جایگزین شیر و لبنیات با خانم دکتر آتنا محمودی تماس بگیرید. ایشان متخصص تغذیه در رسا هستند.

 

 

آیا بهتر است از مصرف کازئین پرهیز نمایید؟ حتی اگر حساسیت غذایی نداشته باشید؟

محققان دریافته‌‌اند که کازئین التهاب در موش‌ها را افزایش می‌دهد. این باعث شد برخی کارشناسان این سؤال را مطرح کنند: برای افرادی که دچار اختلالاتی هستند که در اثر التهاب تشدید می‌شود مانند اوتیسم، آرتروز و فیبرومیالژی (فیبرومیالژیا) ، آیا رژیم غذایی بدون کازئین بهتر است؟

در حال حاضر هیچ ارتباط قطعی بین رژیم غذایی بدون کازئین و کاهش علائم بیماری مشاهده نشده است. مطالعات درحال پیشروی هستند و در برخی موارد متوجه شده‌اند که مصرف نکردن کازئین به بهبود علائم تعدادی از مشکلات سلامتی کمک می‌کند.

اما بااین حال اگر به رژیم غذایی بدون کازئین فکر می‌کنید، حتما ابتدا باید با پزشک مشورت کنید.