بیماری سرطان ریه چیست؟ علائم و درمان سرطان ریه

در بیماری سرطان ریه (Lung Cancer) تومورها می‌توانند در هر نقطه از ریه‌ها پدیدار شوند، اما علائم معمولاً تا زمانی که بیماری به مرحله پیشرفته نرسیده یا در قسمت دیگری از بدن گسترش نیافته است ظاهر نمی‌شود. فرد مبتلا ممکن است دارای تنگی نفس، سرفه مداوم یا خس خس سینه، درد در قفسه سینه، خلط خونین، کاهش وزن غیرقابل توضیح و عفونت دستگاه تنفسی تحتانی باشد. در مواردی که سرطان در خارج از ریه‌ها گسترش یابد، توده‌ها دیگر قابل مشاهده هستند و ممکن است شاهد ظهور یرقان یا دردهای استخوانی بود. با این حال، برای شناخت بیشتر علائم، تشخیص و نحوه درمان بیماری سرطان ریه، با مقاله دیگری از رسا همراه باشید.

 

بیماری سرطان ریه چیست؟

مانند سایر سرطان‌ها، سرطان ریه هنگامی رخ می‌دهد که فرآیندهای طبیعی تقسیم و رشد سلولی مختل می‌شود و این باعث توسعه غیرقابل کنترل سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. در فرآیند بیماری، سلول‌ها به یک توده یا تومور تبدیل می‌شوند. هر رشد غیرطبیعی در بدن که مستقیماً به بافت‌ها و اندام‌ها حمله کرده و به قسمت‌های دیگر بدن نیز سرایت می‌کند و حتی با برداشتن تومورها، غده‌های جدید رشد می‌کنند، «سرطان ریه بدخیم» خوانده می‌شود.

سرطان ریه دومین سرطان بدخیم و مرگبارترین آن در جهان است! زیرا بیشترین تعداد مرگ و میر همه سرطان‌ها را به خود اختصاص داده است. پیش بینی می‌شود. 25 درصد از کل موارد سرطان ریه در سراسر جهان در افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند تشخیص داده می‌شود؛ علت اصلی در این مورد هنوز به خوبی درک نشده است! دو از سه نفری که به سرطان ریه مبتلا شده‌اند بالای 65 سال سن دارند. همچنین شایع‌ترین سن در تشخیص سرطان ریه 70 سال است.

 

علت بیماری سرطان ریه

هر فردی می‌تواند به سرطان ریه مبتلا شود. این سرطان هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های ریه جهش یافته یا تغییر کنند. عوامل مختلفی باعث این جهش می‌شوند. بیشتر اوقات، این تغییر در سلول‌های ریه هنگامی اتفاق می‌افتد که افراد در معرض مواد خطرناک و سمی قرار می‌گیرند.

حتی اگر افراد سال‌ها قبل در معرض این مواد قرار داشته باشند، هنوز هم امکان دارد به بیماری سرطان ریه مبتلا شوند. اگر به طور مداوم در معرض هر یک از مواد ذکر شده در زیر قرار دارید، با پزشک خود مشورت کنید:

سیگار کشیدن: دود تنباکو حاوی بسیاری از مواد شیمیایی است که به عنوان علت اصلی سرطان ریه شناخته می‌شود. اگر هنوز سیگار می‌کشید، ترک سیگار بهترین کاری است که می‌توانید برای سلامت ریه‌های خود انجام دهید. افراد سیگاری تنها کسانی نیستند که تحت تأثیر دود سیگار قرار دارند. اگر سیگاری سابق هستید! هنوز هم می‌توانید به سرطان ریه مبتلا شوید. افراد غیرسیگاری نیز که تحت تأثیر سیگار کشیدن افراد دیگر قرار دارند، در معرض خطر ابتلا به این عارضه هستند.

رادون: قرار گرفتن در معرض رادون دومین علت اصلی سرطان ریه است. رادون یک گاز رادیویی بدون رنگ و بی بو است که به طور طبیعی در خاک وجود دارد. از خاک بیرون می‌آید و از طریق شکاف‌ها و ترک‌های کوچک وارد ساختمان‌ها می‌شود. یکی از هر 15 خانه در ایالات متحده در معرض قرار گرفتن در معرض رادون قرار دارد. قرار گرفتن در معرض رادون همراه با استعمال سیگار خطر ابتلا به بیماری سرطان ریه را افزایش می‌دهد.

مواد شیمیایی خطرناک: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک، خطر ابتلا به سرطان ریه را در پی دارد. کار با موادی مانند آزبست، اورانیوم، آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل و برخی فرآورده‌های نفتی در این دست مواد خطرناک قرار دارند. اگر فکر می‌کنید ممکن است در معرض مواد شیمیایی خطرناک باشید، موارد احتیاطی اعم از استفاده از ماسک را رعایت کنید.

آلودگی ذرات ریز: این آلودگی به ترکیبی از ذرات جامد و مایع بسیار ریز که در هوا وجود دارد، اشاره می‌کند. شواهد نشان می‌دهند که آلودگی ذرات ریز – مانند آنچه ناشی از دود اگزوز است – خطر ابتلا به بیماری سرطان ریه را افزایش می‌دهد.

ژن‌ها: عوامل ژنتیکی همچنین ممکن است در احتمال ابتلا به سرطان ریه نقش داشته باشند. سابقه خانوادگی به این معنی است که شما در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به این بیماری قرار دارید. اگر دیگران در خانواده شما مبتلا به سرطان ریه بود‌ه‌اند، ذکر این نکته به پزشک از اهمیت بالایی برخودار است.

 

مراحل رشد بیماری سرطان ریه

نحوه رشد سرطان به پزشک اجازه می‌دهد تا میزان توسعه بیماری را برای تعیین تصمیمات درمانی و پیش‌بینی نتایج مورد انتظار بررسی کند. پزشکان از اصطلاحات خاصی برای توصیف مراحل رشد سرطان ریه استفاده می‌کنند، اما یک روش ساده برای توصیف این موضوع به شرح زیر است:

• موضعی: سرطان محدود به ریه است.
• منطقه‌ای: سرطان در داخل سینه به غدد لنفاوی گسترش یافته است.
• دوردست: سرطان در سایر نقاط بدن گسترش یافته است.

 

انواع بیماری سرطان ریه

بیشتر سرطان‌های ریه در پوشش برونش‌ها (معابر هوایی که از قسمت نای یا لوله تنفسی جدا می‌شوند) رشد می‌کنند. سرطان ریه همچنین می‌تواند در غدد زیرآستر برونش‌ها، غالباً در نواحی بیرون ریه‌ها ایجاد شود. به طور کلی، سرطان‌های ریه به دو نوع اصلی بعنی سلول کوچک و سلول غیرکوچک تقسیم می‌شوند. هر یک از دو سرطان ریه به شیوه‌های مختلفی رشد می‌کنند:

سرطان ریه سلول غیرکوچک (NSCLC)

سرطان ریه سلول غیرکوچک بسیار شایع است و معمولاً رشد و گسترش کندتری از سرطان ریه سلول کوچک دارد. سه نوع اصلی سرطان ریه سلول غیرکوچک وجود دارند که به شرح زیر هستند:

1. آدنوکارسینوما: اغلب در نزدیکی حاشیه ریه رشد می‌کند و ممکن است از نظر اندازه و سرعت رشد نیز متفاوت باشد. آدنوکارسینوما شایع‌ترین نوع سرطان ریه در افراد سیگاری و افراد غیرسیگاری است.
2. کارسینوم سلول سنگفرشی: معمولاً در یکی از لوله‌های بزرگ تنفس نزدیک مرکز سینه شروع به رشد می‌کند. اندازه این تومورهای ریه می‌تواند از خیلی کوچک تا بسیار بزرگ باشند.
3. سرطان سلولی بزرگ: اغلب در نزدیکی حاشیه ریه شروع می‌شود، به سرعت رشد می‌کند و معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که در بدن به طور گسترده پخش شده باشد.

سرطان ریه سلول کوچک (SCLC)

سرطان ریه سلول کوچک کمتر از نوع سلول غیرکوچک است و کمتر از 15 درصد از کل سرطان‌های ریه را شامل می‌شود. این نوع سرطان به سرعت رشد می‌کند، به احتمال زیاد تا زمان تشخیص نیز پیشرفت بسیاری پیدا کرده و به سرعت در قسمت‌های دیگر بدن گسترش می‌یابد.

سرطان نادر قفسه سینه

بیش از ده‌ها نوع تومور غیرمعمول وجود دارند که می‌توانند در قفسه سینه ایجاد شوند، که ممکن است از ریه‌ها به وجود نیامده باشند! برخی از آنها که کمتر شایع هستند که شامل کارسینوئید و مزوتلیوما می‌شوند.

مزوتلیوما

مزوتلیوما سرطانی است که بر روی مزوتلیوم، غشای محافظتی که اکثر اندام‌های داخلی بدن را در بر می‌گیرد، تأثیر می‌گذارد. این سرطان نادر سالانه فقط در حدود 3000 نفر را مبتلا می‌کند، مزوتلیوما به طور معمول ده‌ها سال پس از قرار گرفتن در معرض آزبست نیز رخ می‌دهد.

 

علائم بیماری سرطان ریه

علائم و نشانه‌های سرطان ریه همیشه تا پیشرفت بیماری خود را نشان نمی‌دهند. با این حال، برخی از افراد علائم زودرسی دارند، این نشانه‌ها شامل:

• سرفه که بهبود نمی‌یابد.
• گرفتگی صدا
• خون در خلط یا خلط که با سرفه بیرون می‌زند.
• ضعف بدنی
• خس خس سینه
• عفونت‌هایی قابل برگشت که واضح نیستند.
• درد قفسه سینه که با سرفه یا خندیدن بدتر می‌شود.

علائم پیشرفته سرطان ریه شامل سرفه، تنگی نفس، درد در قفسه سینه، خستگی و یا کاهش وزن به صورت غیرعمدی است. علائم و نشانه‌هایی که ممکن است در صورت گسترش سرطان به نقاط دیگر ظاهر شوند شامل درد استخوان، سردرد، ضعف عضلات و افتادگی پلک است.

 

تشخیص بیماری سرطان ریه

معمولاً، نگرانی از اینکه بیمار ممکن است به سرطان ریه مبتلا باشد، با یک مطالعه تصویربرداری شده از قفسه سینه از طریق اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن تشخیص داده می‌شود. همچنین وقتی بیماری به اندازه کافی پیشرفت کند که باعث ایجاد علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، خستگی و یا کاهش وزن شود نیز می‌توان به بیماری را تشخیص داد.

تشخیص نیاز به بیوپسی یا خارج کردن سلول‌ها یا بافت‌ها از توده مشکوک دارد. بیوپسی را می‌توان از طریق لوله‌های تنفسی به نام برونکوسکوپی یا از سوزنی که از طریق پوست وارد تومور ریه می‌شود، انجام داد. اگر این روش‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، ممکن است برای تشخیص به عمل جراحی نیاز باشد. در تعیین اینکه آیا سرطان وجود دارد یا خیر! و اصلاً چه نوعی است، انجام بیوپسی بسیار مهم می‌باشد.

 

درمان بیماری سرطان ریه

کلیه اطلاعات مربوط به بیمار از جمله وضعیت سلامتی او، نوع تومور و میزان گسترش آن، برای طراحی مناسب‌ترین روش درمانی بسیار مهم هستند. این بیماری، یک سرطان بسیار چالش‌برانگیز برای درمان است.

مرحله سلولی مهمترین فاکتور در تعیین میزان بقا و زمان تشخیص بیماری است. آنهایی که در مرحله سلولی تشخیص داده می‌شوند قابل درمان هستند. متأسفانه، بیشتر افراد وقتی بیماری در خارج از قفسه سینه گسترش یافته یا گره‌هایی را در قفسه سینه خود احساس می‌کنند، بیماری‌شان تشخیص داده می‌شود.

ریه‌ها، ارگان‌های بسیار حساسی هستند و ممکن است به راحتی به برخی از انواع درمان‌ها پاسخ ندهند. بنابراین، می‌توان درک کرد که: «چرا سرطان ریه یکی از فقیرترین میزان بقا در همه سرطان‌ها را دارد. میزان بقای کلی دو ساله مبتلایان به سرطان ریه 25٪ است. در پنج سال، میزان بقا به 15٪ کاهش می‌یابد.»

مهم است که در مورد اهداف درمان سرطان ریه با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است از بعضی از روش‌های درمانی برای کنترل سرطان استفاده شود. برخی دیگر برای بهبود کیفیت زندگی و  یا کاهش علائم به کار برده شوند. اما درمان‌های زیر می‌توانند برای مقابله با بیماری انجام شوند:

شیمی درمانی برای بیماری سرطان ریه

شیمی درمانی استفاده از داروهایی است که به منظور از بین بردن سلول‌های در حال رشد سریع مانند سلول‌های سرطانی طراحی شده است. شیمی درمانی ممکن است مستقیماً به داخل ورید (توسط IV یا به صورت داخل وریدی) تزریق شود یا از طریق سونداژ (لوله‌ای نازک است که در رگ بزرگی قرار گرفته و تا زمانی که دیگر نیازی به آن نباشد در رگ نگهداری می‌شود) تجویز شود. برخی از داروهای شیمی درمانی به صورت خوراکی به صورت قرص مصرف می‌شوند.

شیمی درمانی هم سلول‌های طبیعی و هم سلول‌های سرطانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پزشکان سعی خواهند کرد تا در حین درمان مناسب سرطان، از عوارض جانبی جلوگیری کنند. عوارض جانبی تا حد زیادی به نوع خاص دارو و میزان دوز آن بستگی دارد. این داروها می‌توانند برای هر شخص متفاوت بوده و ممکن است تنها نقش موقتی ایفا کنند.

عوارض جانبی شایع شیمی درمانی شامل تهوع، استفراغ، ریزش مو، زخم دهان و یا خستگی است. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند راه‌هایی برای مدیریت هرگونه عوارض جانبی و کمک به بهبود علائمی را پیشنهاد دهند که ممکن است در طی و بعد از عمل ایجاد شوند.

پرتو درمانی برای بیماری سرطان ریه

پرتو درمانی نوعی پرتونگاری با انرژی بالا است که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. می‌تواند به عنوان یک درمان اصلی یا همراه با شیمی درمانی (با یا بدون جراحی) مورد استفاده قرار گیرد. این درمان اغلب می‌تواند با مهار درد، انسداد مجاری هوایی، تنگی نفس یا سرفه  نقش مهمی در بیماران مبتلا به سرطان داشته باشد.

پرتودرمانی یک درمان «متمرکز» است؛ به منظور به حداقل رساندن تأثیر آن بر روی سلولهای سرطانی و در عین حال آسیب رساندن به سلول‌های طبیعی طراحی شده است. پرتودرمانی برای درمان سرطان ریه بیشتر از طریق دستگاه (اشعه خارجی) حاصل می‌شود. گاهی اوقات ممکن است تشعشع با استفاده از لوله‌هایی که بذر رادیواکتیو را مستقیماً در نزدیکی تومور قرار می‌دهند (تابش داخلی یا براکی‌تراپی) انجام شود.

عوارض جانبی پرتودرمانی عمدتاً به بخشی از بدن که تحت درمان قرار می‌گیرد و میزان مصرف آن بستگی دارد. عوارض جانبی شایع پرتودرمانی، درد سینه، گلو درد و خشکی دهان، مشکل در بلع غذا، بی‌اشتهایی، خستگی و تغییرات پوستی هستند.

حوزه‌ای از نوآوری خاص در پرتودرمانی، رویکردی با فنآوری بالا است که بعضاً «جراحی رادیوژنتیک» نامیده می‌شود. در بیمارانی که دارای تومورهای کوچک هستند، اغلب جراحی رادیویی با استفاده از دوزهای بسیار بالا، جایگزین مؤثری است.

عمل جراحی برای سرطان ریه

جراحی هنوز هم بهترین شیوه برای درمان بیماری سرطان ریه در مراحل اولیه محسوب می‌شود. از بین بردن تومور و بافت اطراف ریه بهترین فرصت برای افرادی است که بیماری آنها در مرحله موضعی است.

جراحی باید توسط جراحان تخصصی توراکس با تخصص خاصی در معالجه سرطان ریه و سایر بدخیمی‌های سینه انجام شود. جراح شما مشخص خواهد کرد که آیا تومور قابل برداشتن است یا خیر! همه تومورها به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی یا ساختارهای حیاتی که هنوز مورد حمله قرار نگرفته‌اند، قابل تغییر هستند.

در بیماران با مشکلات پزشکی متعدد یا عملکرد ضعیف ریه، جراحی ممکن است بهترین گزینه نباشد. این موضوع توسط تیم چند تخصصی از جمله ریه‌شناسان، انکولوژیست‌های پزشکی و انکولوژیست‌های پرتونگاری با دقت مشخص می‌شود.

 

پیشگیری از بیماری سرطان ریه

هیچ راهی مطلق برای جلوگیری از سرطان ریه وجود ندارد! با این وجود مواردی وجود دارد که خطر مبتلا به این عارضه را کاهش می‌دهد:

• سیگار نکشید، اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. از حضور در کنار افرادی که سیگار می‌کشند، خودداری کنید.
• در معرض مواد شیمیایی همانند آرسنیک، آزبست، بریلیم، کادمیوم، موادی که حاوی نیکل یا کروم هستند، محصولات مشتق شده از زغال سنگ، آلودگی هوا مانند دود ناشی از اگزوز خودروهای بنزینی، رادون، گاز رادیواکتیو قرار نگیرید.
• یک رژیم غذایی سالم بخورید.
• به طور منظم ورزش کنید.

 

چشم‌انداز افراد مبتلا به سرطان ریه

اگر بیماری سرطان ریه بومی شده یا منطقه‌ای باشد و درمان با هدف از بین بردن سرطان انجام شود، آزمایش‌های خاصی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که سرطان عود نمی‌کند. بیماران همچنین از نظر عوارض جانبی مربوط به درمان ارزیابی خواهند شد. تغییر سبک زندگی در بیمارانی که سرطان ریه دارند، به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر صورت می‌گیرد.

آزمایش‌های انجام شده با گذشت زمان، چگونگی واکنش سرطان به درمان و نظارت بر عوارض جانبی ناشی از آن را تعیین می‌کند. تمام موارد درمانی اجرا می‌شود تا میزان شرایط بیماری بررسی شود. همه این اقدامات در جهت ایجاد چشم‌اندازی مثبت برای بیماران انجام می‌گیرد تا به بهبود روحیه و بازگشت آنها به شرایط عادی زندگی، کمک شده باشد.

 

منبع: my.clevelandclinic.org